Kayıkçı için Bir Madeni Para Geleneği; yaşayanların son vedalarından önce ölülerinin ağzını tek bir madeni parayla kapattıkları bir zaman vardı. Cansız dudakların üzerinde parıldayan metal görüntüsü bizi hâlâ ürpertiyor. Muhtemelen ritüel farklı geleneklerde ortaya çıktığı için kolektif bilinçaltımızın bir parçası haline geldi ve marjinal de olsa 20. yüzyıla kadar hayatta kaldı.
Madeni paraların bir amacı vardı: ölülerin Öteki Dünya’ya geçişlerinin bedelini ödemelerine izin vermek. Antik Yunanistan’da burası, yaşayanlar diyarından beş nehirle ayrılan Hades’in krallığıydı. Tehlikeli bir yolculuktu ve yakın zamanda yola çıkanları nihai varış noktalarına götürecek tek bir rehber vardı. Adı Charon’du, keskin bakışları vardı.
Büyüleyici lakabına rağmen, Charon kendilerini bilinmeyen bir diyarda yalnız bulanlar için korkunç bir manzaraydı. MÖ 5. yüzyıla ait tavan arası cenaze vazoları, onu kaba, çirkin bir denizci olarak tasvir ediyor. Romalı şair Virgil, onu “taranmamış, kirli” sakallı ve “ateşli içi boş fırınlar gibi” gözleri olan “iğrenç bir tanrı” olarak tanımlar; Seneca onun ‘çökük yanaklarından’ bahseder. Yüzyıllar sonra Dante, Virgil’in çalışmalarından yararlanarak, onu teknesine insanları almayı reddeden somurtkan yaşlı bir adam olarak sunar. Sistine Şapeli’ndeki bir freskte Michaelangelo, onu insandan çok hayvansı, şişman bir yaratık olarak tasvir ediyor. Ama şimdi onu düşündüğümüzde, Arnold Böcklin’in en ilgi çekici tablosu Ölüler Adası’ndan alınmış gibi görünen bir sahnede kukuletalı, sessiz bir figür hayal ediyoruz; Charon’un ölümden sonraki yaşamda ruhlar için bir rehber olan bir psikopomp rolü, Ölüm’ün kişileştirilmesi olan Grim Reaper imajıyla asimilasyonunu belirlemiştir.
Haberci tanrı Hermes, ölülere Acheron nehrine kadar eşlik etmesine rağmen, oraya vardıklarında Charon’un ruh halinin insafına kaldılar. Madeni parası olmayan talihsiz ruhlar (çünkü bedenleri uygun bir şekilde gömülmemişti) sonsuza dek ağıt nehri olan Cocytus’un kıyılarında dolaşmaya mahkum edildi.
Acheron veya keder nehri, aslında, kuzeybatı Yunanistan’ın Epir bölgesinde, karanlık geçitlerden akan ve birkaç yerde yeraltına inen gerçek bir nehirdir, bu da onun eşik ile uzun süreli ilişkisini açıklayabilir. Nehir, Hades’e açılan bir kapı olarak kabul edildiğinden, kıyıları, Antik Yunanistan’daki en önemli Ölüler Kahini olan Necromanteion için ideal bir yerdi. Odysseus, yolculuğu hakkında tavsiye almak için kör peygamber Tiresias’ın ruhuyla temasa geçmek için burayı ziyaret etti, ancak aynı zamanda kan selleri, ürpertici çığlıklar ve yaralı savaşçı ordularını içeren bir dizi korkunç vizyona da maruz kaldı.
Necromanteion’da yaşayanların ölüleriyle temas kurmasını sağlayan ritüeller hakkında çok az şey biliyoruz: Birincisi, muhtemelen halüsinojenler içeren özel bir diyet izlerlerdi; daha sonra yer altı koridorlarından aşağı inerler ve Hades’tekilerin aynısı olan ve onları en gizli yer olan karanlık odaya götüren üç kapıdan geçerlerdi. Loş taş duvarların üzerinde gölgeler dalgalanırken, ölülerin konuşmaya geleceği yer burasıydı. Ancak hacılar ne görmüş olurlarsa olsunlar bunu kimseye açıklayamazlardı ya da Yeraltı dünyasının efendisi Hades’in misilleme olarak canlarını alacağından korkarlardı.
Yunan Yeraltı Dünyasının gizem kokan coğrafyası büyüleyicidir ve onun bilgisi, Antik Çağın gizemli dinleri için temel teşkil ediyordu. Bu ayrıntıların çoğunu , ölülerin pasaportları denilen, iskeletlerin ağızlarında bulunan ve diğer alemde gezinmek için ayrıntılarla yazılmış ince altın varak parçaları olan totenpässe’den biliyoruz .
Bu totenpässe’deki en önemli talimatlar, unutkanlık nehri Lethe ile ilgili olanlardır. Ovidius’a göre uyku tanrısı Hypnos’un mağarasından akıyordu. Uyuşuk ve sersemlemiş ölülerden sularından içmeleri istendi, ancak bu onlara dünyevi yaşamlarını unutturacaktı. Gizem dinleri, ruhların eğer bilgeyseler içmeyi seçebilecekleri başka bir nehir olduğuna dikkat çekti: Mnemosyne, suları inisiyelerin geçmiş varoluşlarını hatırlamasını ve her şeyi bilmeye ulaşmasını sağlayarak reenkarnasyon döngüsünü kırıyordu.
Kalan iki nehir, Phlegethon (alevinden hiçbir şey tüketmeyen ateş nehri) ve Styx idi. İkincisini geçtikten sonra, ruhlar nihayet Hades’e varacaktı. Ancak yolculuğun tehlikeleri burada bitmedi: Anacreon bizi ‘Hades’ salonunun korkunç olduğu ve oradan geçişin zor olduğu konusunda uyarıyor. Daha da kötüsü, ‘oraya gidenin geri dönmeyebileceğine’ karar veriliyor. Kimsenin gitmesine izin vermeyen canavar köpek Cerberus tarafından karşılanan ruhlar, insan varoluşları sırasında yaptıklarına göre kaderlerini belirleyecek olan üç yargıçla yüzleşmek zorunda kalacaklardı: Rhadamanthus, Minos ve Aeacus. Olumlu bir cümle Elysian Çayırlarına gitmelerine izin verirdi, ancak olumsuz bir cümle Sisifos veya Tantalus’un katlandığı ebedi azabı getirebilirdi.
Charon‘un oboli ve totenpässe’sinde somutlaşan kayıkçı efsanesi, evrensel bir sabiti yansıtır: Öteki Dünya’ya yolculuğun tehlikeli bir macera olduğu inancı, bu nedenle, kavgacı, huysuz ve güvenilmez olsa bile bir psikopatın varlığı çok önemlidir. ruhlarımızın kaderine.
